Kuş Fotoğrafçısı ve Gözlemcisinin Sözlüğü
Bu sözlükte "kuş fotoğrafçılığı" ve "kuş gözlemciliği"ne ilgi duyan kişilerin yararlanabilmesi amacıyla, fotoğrafçı ve gözlemcilerin sıklıkla kullandıkları ifadelere yer verdim. Tanımları hem bilgi verici ve hem de mizahi bir şekilde kaleme almaya çalıştım. Sözlüğe ekleme yapılması mümkündür. Sözlüğe ekleme önerinizin olması durumunda sayfanın altındaki yorum gönder kısmına önerinizi yazabilirsiniz.
Akbaba Lokantası
Leşlerle beslenen kuşlar için atılan besinler ile bir lokanta havasına bürünen yerler. Akbabaların öncelikle müşterisini oluşturduğu bu alanlar planlı bir şekilde doğaya katkı amacıyla oluşturulabildiği gibi. Bazen insanların çöp alanı olarak belirlediği alanlar da lokanta haline gelebilmektedir. Bilinçli, planlı ve proje kapsamında oluştulmuş Akbaba Lokantasına örnek; Dört Divan Akbabaları Koruma Projesidir.Albino kuş
Pigment eksikliği nedeniyle tamamen ya da kısmen beyaz olan kuşlar için kullanılan tanımlama.Araçtan
Doğa ile bağın araç lastikleri üzerinden kurulduğu, ayağın toprağa, yüzün ota değmemesine özel dikkat gösterildiği, yan koltuktaki nevalelerin ve özellikle çekirdeğin an be an tüketilmesi ile gerçekleştirilen kuş fotoğrafı çekim tekniği.
Cümlede kullanımları: 1. Araçtan çekim yaptım. 2. Yine mi araçtan? 3. Vallahi araçtan çekmedim.
Arazi
Gözlemci ya da kuş fotoğrafçısının gözlem ya da fotoğraflama eylemi için seçtiği yer, alan, coğrafya. Bu yer belli bir yer olabileceği gibi sürekli hareket hali nedeniyle değişen yerlerde olabilir.
Cümlede kullanımları: 1. Arazi yaptım. 2. Araziye çıkalım. 3. Bugün Mogan, Kulu, Kozanlı arazisi yaptım.
Ages
Ankara Gölbaşı'nda kuş gözlemcisi ve kuş fotoğrafçılarının sabah erken saatlerde arazi öncesi buluştukları kahvaltı mekanı.
Azo Dayı
Azo dayının vefat etmesi sonrası şimdi var olmayan, Ankara Mogan gölü kenarındaki küçük bir balıkçı barınağı. Bir iki masası ile müşterilerini ağırlayan Azo dayının yurdu. Hoş sohbeti ile kuş fotoğrafçılarının arkadaşı olmuş Azo dayı artık aramızda olmamasına karşın fotoğrafçıların arazide bulundukları noktayı arkadaşlarına iletmek için halen daha kullandıkları yer ismi.
Ballı
Görülmesi son derece zor türleri görmek konusunda haklı bir üne kavuşan kişi. Arazide, zor türleri ancak o kişinin varlığında görmek mümkün olduğunda ekibe dahil edilmesi ve yanınızdan hiç ayrılmaması gereken kişi.
Başköşe
Eski, pek kullanımda olmayan bir terimdir. Türkiyenin Anonim Kuşları (TRAKUS) adlı sitede fotoğrafların izleyicileri tarafından değerlendirilmelerinde kullanılan en yüksek not derecesidir.
Batmak
Gözlemci ve fotoğrafçıların başına sıklıkla gelen aracın çamura batması olayı. Traktör arayışı ile son bulan çamurlu etkinlik.
Bıyıklı
Bitirmek
Fotoğraflamak istediği türün kaliteli fotoğraflarını çokça sayıda çekmek.
Cümlede kullanımları: 1. Bitirdi 2. Bitirdin 3. Bitirmiş.(dedikodudaki kullanımı)
Bizim Çatı yolu
Ankara Mogan gölü kenarında bulunan Bizim Çatı adlı tesise giden yola verilen isim. Ankaralı fotoğrafçıları sıklıkla arazide karşılaştıran bu yol, Mogan'da var olan kuş türlerini gözlemek ve fotoğraflamak için önemli ve verimli bir nokta olarak her zaman önemini korumaktadır.
![]() |
mogan gölü |
BOP
Büyük orman poşeti. Göç gözlemi yapılırken göç yapan yırtıcıların arasında uçuşan poşete verilen isim. BOP'a kertik atanlar da olmuştur.
Borç
Fotoğrafçının diğer bir fotoğrafçıya bir kuşun fotoğraflamasına yardımcı olması sonrası alacaklı duruma gelmesi durumunda ödenmesi gereken bedel. Bu bedel ya fotoğrafçıya güzel bir yemek ısmarlanması ya da istenilen kuşun fotoğrafının çekimine yardımcı olunması ile kapanabilir.
Cümlede kullanımları: 1. Mehmet Abi borçlar çoğaldı. 2. Borç kuşçunun kamçısıdır.
BORK/BOK
Büyük orman kartalı kuş türünün kısa adı.
Büyükanne (Bigma)
Cüsselerinden dolayı Sigma 50-500mm ve 800 mm gibi lenslere verilen ad.
Canan
Canon kullanıcılarının Canon yerine kullandıkları isim.
Canoncu
Fotoğraf çekimi için Canon marka ekipmanları kullanan, bu markaya ve ürünlerine taraftar gibi tutkuyla bağlanan kişi. Nikon'u ve Nikon'cuları sevmez. Bir Canoncu "canancı" adıyla da adlandırılabilinir. Uçarı daha iyi çektiğini ifade etmesi en büyük silahıdır.
Cümlede kullanımları: 1. Melih Hocam Canon'cudur. 2. Ben Canoncu oldum. 3. Canon'unda renkleri fena değil. 4. Uçarda Canon kaçarda Nikon.
Çil
Çil keklik kuş türünün kısa adı.
Çok güzel
Fotoğraf paylaşım sitelerinde; muhteşem, enfes, harika, olağanüstü, çok can yakar, kıskandım gibi en sık kullanılan kritik ifadesidir. "Ç" ve "K" harfleri arasındaki "O" harfinin kullanım sayısı anlamını değiştirir. "O" arttıkça fotoğrafın beğenisi de artar.
Dalgalı uçuş
Genel olarak ispinoz ve ağaçkakanlarda görülen, dalga şeklinde iniş ve kalkışlar göstererek gerçekleşen uçuş şekli.
Dipçik
Fotoğraf makinesinin üzerine takılması ile elde çekimleri kolaylaştıran aparat.
Doğa fotoğrafçılığı
Doğayı fotoğrafın konusu edinmiş fotoğrafçılık alanıdır. İnsan ve insan ürünü hiç bir şey bu fotoğrafçılığın konusu içine giremez.
Dört çeker
İsimleri tam olarak netleşemeyen, üye isimlerinin değişebildiği gözlemci ve kuş fotoğrafçılarından oluşan örgütsel bir yapılanma. Kurucu üyelerinin; Ayhan, Alper, Ercan ve Kadir olduğu düşünülmektedir.
Dörtyüzler kulubü
En az dörtyüz kuş türünü görmüş ya da görüntülemiş gözlemci ve kuş fotoğrafçılarına verilen ad.
..... Düdükçünü
Başına gelen yer ismi ile (Mogan düdükçünü, Riva düdükçünü, Çayır düdükçünü) gibi isimlerle tanımlanır. İnsanoğlunun cinsel ihtiyacını karşılamak için doğal alanları tercih etmesi ve bu eylemleri sırasında kuş gözlemci ve fotoğrafçısı tarafından görülmesi sonrası özel bir tür olarak sınıflandırılmaya başlanması ile aldıkları isimdir.
Cümlede Kullanımları: 1. Mogan düdükçünleri gördüm. 2. Bu bölge çok düdükçün yapar.
Dürbün
Kuşçunun olmazsa olmazıdır. Dürbünsüz gözleme çıkan kuşçu kendini çıplak hisseder. Araziye çıkarken dürbün unutanlar “sen de kuşçu olacaksın” gibi kızıdırılmaları sonuna kadar hak eder. Nikon, Leica, Swarovski, Bushnell, Vortex, Kowa, Pentax en rağbet gören dürbün markalarıdır.
Düz taban
Yeni tür görme konusunda pek şanslı olmayan ve diğer kuşçular tarafından yeni tür aramak üzere araziye çıkıldığında pek istenilmeyen kişi. Örnek kuşçu ismi: E. B.
Ekipman
Fotoğrafçının temel fotoğraf çekim araçlarına verilen isim.
Eklips
Üreme sırasında tüy değiştiren erkek ördekler için kullanılan tanım. Bu dönemde en kolay tanımlanabilecek türler bile akıl karıştırabilir.
Elde
Fotoğraf paylaşım sitelerinde fotoğrafın teknik açıklamalarında yer alan bilgilendirici kelime. Fotoğrafçı, açıklamaya "elde" yazarak fotoğrafını tripod, fasulye torbası vb. destek kullanmadan çektiğini ifade etmek ister. Böylelikle "elde" yazan fotoğrafçı, fotoğrafı net ise "ben de iyi el var". Net değil ise "ee idare edin elde çekildi" demiş olur.
Ellerinize sağlık
Fotoğraf paylaşım sitelerinde kişinin başka bir fotoğrafa yaptığı yorumlarda, "Emeklerinize sağlık" ibaresini çok kullandım biraz da ellerinize sağlık demek istiyorum gibi bir çok anlamı içinde barındırabilecek kritik cümlesi.
Evden izin almak
“Hanımdan izin almak” şeklinde de kullanılır. Kuşa çıkmak için, ev ahalisine düzenli veya parça başı hediyeler, rüşvetler vermek.
Cümlede kullanımları: 1. Evden izin aldın mı? 2. Evden izin almak lazım. 3. Evden nasıl izin aldın?
Fasulye Torbası
Yabancı dillerde de benzer şekilde isimlendirilmiş, fotoğrafçının lensini sabitlemek için kullandığı içerisinde fasulye, nohut, çekirdek vb. malzemelerin konulduğu bir torba. Sıklıkla araç penceresinde kullanılmakla beraber yatar pozisyonlarda da kullanılabilir.
Fotokritik
Kuş fotoğrafçılarına özel kuşlar kategorisi açan ilk fotoğraf paylaşım sitesi. Ülkemizdeki kuş fotoğrafçılığının filizlendiği yer.
Geçit kuşu
Göçleri sırasında ülkemizde sadece geçici bir süre için gözlemlenen türler. Belli alanlarda kısa süreli konaklamanın ardından göçlerine devam ederler.
Genç
Yuvadan ayrıldıktan sonra bir takvim yılını doldurmamış ve üreme olgunluğuna ulaşmamış türlere verilen isim.
Göç (Kuş göçü)
Tanımlanmış iki coğrafi bölge arasında gerçekleşen düzenli ve periyodik nüfus hareketi. Türkiye’nin bulunduğu enlemde genel olarak ilkbaharda Afrika ve Orta Doğu’dan Avrupa’ya, sonbaharda ise tersi yönde gerçekleşir.
Gövde (Body)
Fotoğraf makineleri genel olarak iki ana parçadan oluşur. Lens ve lensin üzerine takıldığı makine. Makine fotoğrafçılar arasında kısaca gövde olarak tanımlanır.
Cümlede kullanımları: 1. Yeni bir gövde aldım. 2. Gövden ne?
Gözlem
Genellikle kuş gözlemcisinin kuşları izleme seansına verilen ad.
Cümlede kullanımları: 1. Gözleme çıkıyorum. 2. Kulu'da gözlem yaptım.
Göz teması
Fotoğraftaki kuşun izleyen ile kurduğu göz temasının varlığını tanımlamak için kullanılan ifade.
Gözünü çıkarmak
Kuş fotoğrafçıları arasında deyiminin gerçek anlamı dışında kullanılan ifade. Genellikle kuşu çok yakından başarılı bir şekilde fotoğraflayan, çok net fotoğraflarını çeken fotoğrafçılar için kullanılır. Yakından fotoğraflanan kuşun gözlerinin çok net olmasını anlatmak için kullanılan ifade olarak da tanımlanabilir.
Güzel tür
Fotoğraf sitelerinde fotoğrafçıya paylaştığı fotoğrafla ilgili bir şeyler söyleme ihtiyacını gideren kritik ifadesi. Fotoğrafta iş yok ama tür kıymetli anlamına gelir.
Habitat
Doğada bir canlının yaşadığı, yaşamayı tercih ettiği yer.
Cümlede kullanımları: 1. Bu kuşun habitatı burası. 2. Kuşu habitatı ile görüntüledim.
![]() |
ortanca ağaçkakan |
Hacı
Karaman bölgesinde fotoğraf çekimi yapan fotoğrafçılara verilen ad. Sayıları fazla değildir.
Cümlede kullanımları: 1. Hacı oldum. 2. Hacı abi geliyor. 3. Hacı olmaya geldim. vs. vs. vs...
Halkalama
Kuşların, halkalama lisansına sahip eğitimli araştırmacılar tarafından, güvenli yöntemlerle yakalanmasını, bacaklarına halka takılmasını ve gerekli bilgilerin kaydedilmesinden sonra serbest bırakılmasını içeren işlemlerin tümüne verilen ad. *Kaynak: ornitolojiarmer.omu.edu.tr
Herzigova
En zarif kuşlardan biri olan Uzunbacak'ın, hem zarifliğinden hem de uzun bacaklarından dolayı ünlü model Eva Herzigova'dan esinlenilerek kendisine uygun görülmüş ismi.
![]() |
uzunbacak |
Horoz
Sazhorozu için kullanılır. Bu türün dişisinin de bulunmasına karşın hala neden bu kuşa “horoz” denildiği tartışmaları kuşçular arasında ilginç diyaloglara neden olmaktadır.
Hovering
Kerkenez, Yılan kartalı, Yalıçapkını gibi türlerin besin arama sırasında kanat çırparak aynı noktada sabit, asılı kalmaları hareketine verilen isim
JPEG
Fotoğraf makinesinin fotoğrafın üretimi sırasında kendi yazılımları ile fotoğrafa renk, kontrast, keskinlik vermesi ile fotoğrafçı için hazır hale gelmiş olan fotoğraf dosya formatı. jpeg dosya formatı; sıkıştırılmış bir dosya formatı olması, üzerinde yapılmış işlemlerin geri alınamaması gibi nedenlerle ileri düzey fotoğrafçıların tercih etmediği bir dosya formatıdır. Kendine güvenen korkusuz fotoğrafçıların kullandığı çekim formatı olarak da adlandırılabilir.
Kamuflaj
Özellikle yaban hayat fotoğrafçılarının gizlenmek için kullandıkları çadır, örtü ya da özel kıyafet. Kamuflaj, gizlenmek için özel üretilmiş bir malzeme olabileceği gibi dal, çalı, yaprak gibi doğal malzemelerden yapılan, canlıların sizi fark etmesini zorlaştıran yapılar da olabilir.
Cümlede kullanımları: 1. Kamuflaja girdim. 2. Kamuflajdan çıktım. 3. Kamufleyim. 4. Kamuflajı bozdun. 5. Zaten kamufle değildin.Kamuflaj ağ
Kayıt
Genellikle gözlem sonrası görülen kuş türleri ve sayılarının ilgili bilgi bankasına yüklenmesi, bildirilmesi için tutulan not.
Kebap kuşçu
Rahatına düşkün kuşçular grubudur. Ana felsefesi "önce gözleyelim, sonra közleyelim" üzerine kurulmuştur.
Kene
Gündeme sık gelen haberleri nedeniyle son bir kaç yıldır fotoğrafçılara kaygı yaşatan canlı. Örümceğimsiler sınıfının akarlar alt sınıfından eklem bacaklı monotipik takımı ve onun üst familyasıdır. Keneler zorunlu kan emici ektoparazitlerdir. İnsan ve hayvan hastalıklarının taşınmasında rol oynayan en önemli vektörlerdendir. Birçok bakteri, riketsiya, spiroket, virüs, parazit, mantar, protozoa ve solucan kökenli hastalığa sebep olabilirler. Ek olarak toksikozlar, felçler ve alerjik reaksiyonlara da yol açabilirler. Dünya’nın her bölgesinde bulunurlar. *Kaynak: wikipedia.org
Kerkenez kafe
İstanbul merkezde, deniz kenarında yüksek bir yamacın üzerinde bulunan bir kafe, bu yamaçta bulunan kerkenez yuvaları nedeniyle üreme döneminde kuş fotoğrafçılarının akınına uğrar ve "Kerkenez kafe" olarak anılır. Çay ve tost eşliğinde yamaçlardaki yuvalarına besin taşıyan kerkenez'leri fotoğraflamak oldukça keyiflidir.
Kerkenez köy
Bir grup kerkenez kuş türünün Ankara Haymana yolu üzerinde bulunan bir köyü her yıl üreme yeri olarak belirlemeleri sonrası bu köye verilen isim.
Kertik
Farklı anlamları olmasına karşın kuş fotoğrafçılığı ve kuş gözlemcisi için işaret, çentik atmak anlamına daha yakın bir şekilde kullanılır. Kuş fotoğrafçısı ya da kuş gözlemcisi yeni bir tür gördüğü, fotoğrafladığında kertik attım ifadesini kullanır. Aslında özellikle kuş gözlemcisi için şöyle de bir kurala bağlanmıştır; göreceksin, bir de tanıyacaksın.
Cümlede kullanımları: 1. Kertik attım, 2. Kaç kertiğin var? 3. Kerttim, kerttin, kertiyorsun vb. 4. Kertememişim. 5. Ben kerttirdim. 6. Ben de kerterdim.
Keskin Viraj
İstanbul'da İlkbahar yırtıcı göçünü takip etmek isteyen kuş gözlemcileri ve fotoğrafçıları, Sarıyer sırtlarından Garipçe köyüne giden yoldaki en keskin virajlardan birinin kenarında oluşan açıklıkta toplanırlar. Kendi aralarında da bu noktayı viraj olarak adlandırırlar.
Cümlede Kullanımları: 1. Virajda buluşalım. 2. Viraj bereketliymiş.
Kınalı
Kınalı keklik kuş türünün kısa adı.
Kış göçmeni
Sadece kışı geçirmek üzere geç sonbahar ve kış aylarında ülkemizde görülen türlere verilen isim.
Kıyı kuşu
Genellikle göl ya da deniz kenarlarını yaşam habitatı olarak belirleyen kuşlara verilen genel isim.
![]() |
kıyı kuşu |
KORK/KOK
Küçük orman kartalı kuş türünün kısa adı.
Konar çekmek
Kuşun konduğu tünek, dal, kaya gibi bir yerin üzerinde uçmaz halinin fotoğraflanması.
![]() |
kara kızılkuyruk |
Kur
Erkeğin dişiyi tavlamak için gösterdiği performansa verilen isim. Sesli ve görsel gösterilerdir, bazı türlerde birkaç dakika sürerken bazı türlerde uzun seremoniler şeklinde olabilmektedir. Her türün kendine özgü kur davranışları bulunmaktadır. Kur davranışları kuşun dansı andıran hareketleri ile gerçekleşebileceği gibi kendisini beğendirmek ya da becerikli olduğunu göstermek için yakaladığı avları karşı cinse sunması ile de gerçekleşebilir.
![]() |
uzun bacak |
Kuş
Yumurtlayan omurgalılardan, akciğerli, sıcakkanlı, vücudu tüylerle örtülü, gagalı, iki ayaklı, iki kanatlı uçucu hayvanların ortak adı. Yaklaşık 10.000 civarında yaşayan türüyle en kalabalık tetrapod omurgalıları oluştururlar. Kuzey kutbundan güney kutbuna dünya üzerindeki tüm ekosistemlerde yaşarlar. Boyutları arı sinek kuşunda 5 cm ile deve kuşunda 2,7 m'ye kadar değişir. Bulunan fosillere göre kuşlar, yaklaşık 150-200 milyon yıl önce, Jura Devrinde dinozorlardan gelmektedir. Bilinen ilk kuş Jura Devrinin sonlarında yaklaşık 150 milyon yıl önce yaşamış olan Archaeopteryx 'tir.
Kuşlar, diğer canlı alemlerinden farklı olarak bazı özelliklere sahiptir. İlk sabit sıcaklıklı canlılar olma özelliğini taşırlar. Belirgin özellik olarak, üyelerinin tümü, diğer hiçbir hayvan grubunda görülmeyen tüylerle kaplıdır. Ön üyeleri kanatlara dönüşmüştür ve arka üyelerdeki kemikler intertarsal eklem oluşturacak şekilde dizilmiştir. Trake ve bronşlarının bulunduğu yerde çok gelişmiş bir ses kutuları vardır. Sert kabuklu yumurta bırakırlar ve kuluçkaya yatarlar. Embriyo, yumurta kabuğu ve amniyon zarı ile çevrilidir. Kuşların tam işlev gören, karmaşık ve gelişmiş, büyük ve küçük dolaşım sistemleri vardır.*Kaynak:tdk.gov.tr, wikipedia.org
Kuşçu
Kuş fotoğrafçısı ve gözlemcisinin genel adı.
Kuş fotoğrafçılığı
Kuşların konusunu oluşturduğu fotoğrafçılık alanı. Doğa fotoğrafçılığının bir alt dalı.
Kuş fotoğrafçısı
Seçtiği fotoğraf alanında kuşları fotoğraflarının konusu yapan fotoğrafçıdır. Normal davranışlar sergilemez. Hastalıklı bir şekilde kuşların peşinden gider ve fotoğraflamaya çalışır. Genelde bu hastalığı bir başka hastaya yaklaşarak ya da kuş fotoğrafçılarının fotoğraflarını izlerken kapmıştır. Taşıyıcılığı yüksektir.
Kuş Gözlemcisi
Kuşları doğal ortamlarında gözlemleyen ve sayımları ile ilgilenen kişi. Bilimsel çalışmalara katkı sağlanması açısından önemli görevleri de bulunmakta olan kuş gözlemcileri gözlem yaptığı noktadaki türleri ve sayıları kayıt altına alır ve halkalama çalışmaları ile kuşlar hakkında bilgi toplanmasını sağlar. Amatör bir ilgi ile bilime katkı sağlana bilecek bir hobi olarak da adlandırılabilir.
Kuş rehberi
Kuş görmek ve fotoğraflamak için yapılan aktiviteler yeteri kadar heyecanlı olsa da bazen eğer bölgeye yabancı iseniz kuşları görebileceğiniz alanları ve kuşları bulmak oldukça zor olabilir. Bu durumda değerli vaktinizi ve paranızı bir kuş gözlem rehberine yatırabilirsiniz. Kuş gözlem rehberleri, gezinizi genellikle başarıyla tamamlamanızı sağlarlar. Oldukça fazla özveri ve bilgi gerektiren bu iş için kuş gözlem rehberleri genellikle makul ücretler alır.
Lek oluşturma
Erkeklerin gösteri yapmak için bir araya geldikleri toplanma yeridir. Yaşlı erkekler genelde merkezde toplanırken gençler kenarda gösterilerini gerçekleştirir ve dişiler de onları izler. Gürültülü ve enerjik gösterinin sonrasında kendisini dişiye beğendiren erkek çiftleşme hakkını kazanır. Toy, dağ horozu gibi türlerde görülen bir davranıştır.
Mat
Fotoğrafçının yere uzanarak fotoğraf çekmesi sırasında altına serdiği malzeme.
Müdürüm
Bir dönem TRAKUS'ta yöneticilik yapmış bir kısım üyenin birbirine seslendiği unvan.
Nadirat
Diğer türlere göre kaydedilmesi ve fotoğraflanması oldukça zor olan türler için kullanılan terim.
Napcen bunları
Kuş fotoğrafçılarının ilginç hallere girerek gerçekleştirdikleri çekimler sırasında bu gayretleri gören yöre halkının Ne edip batırın? (Ne yapıyorsun burada?) sorusu sonrasında gelen mutlak soru cümlesi.
Ege yöresi cümlede kullanım örnekleri:
- Napcen bunları?
- Hiiç, kuşların fotoğraflarını çekmeyi seviyorum.
- Tamam da napcen?
![]() |
kuş fotoğrafçısı |
Nikoncu
Fotoğraf çekimi için Nikon marka ekipmanları kullanan, bu markaya ve ürünlerine taraftar gibi tutkuyla bağlanan kişi. Canon'u ve Canon'cuları sevmez. Ürettiği fotoğraftaki renkler en büyük silahıdır.
Cümlede kullanımları: 1. Kamil Abi Nikon'cudur. 2. Ben Nikoncu oldum. 3. Nikon'un da hızı fena değil. 4. Uçarda Canon kaçarda Nikon.
Ornitocu
Gözlemci ya da kuş fotoğrafçısının latince kuş anlamına gelen ornito kelimesinden gelen ismi.
Ornitoloji
Kuş bilimi. Kuşların dağılımı, göçleri, davranışları ve ekolojisi ornitolojinin başlıca ilgi alanını oluşturur. Çok geniş alan çalışmaları gerektiren bu konularda, bilgilerin büyük bir bölümü çok sayıdaki amatör ornitolog tarafından elde edilmektedir. Bu nedenle, ornitoloji amatörlerin önemli katkılar yapabildikleri birkaç bilim dalından biri olarak kabul edilir.*Kaynak: wikipedia.org
ÖKA
Önemli Kuş Alanı
Ötücü
Sayısı mevcut kuş türlerinin neredeyse yarısını kapsayan, Kuşlar sınıfından, sirinks (syrinks) olarak adlandırılan özel bir ses aygıtına sahip olan kuş türleri. Bülbül, Saka, Çinte vs. vs. vs.
Pelet
Baykuşlar, bazı yırtıcı kuşlar ve balıkçıllarda kıl, tüy, kemik gibi sindirilemeyen nesnelerin kusularak çıkarılmasıyla oluşan atıktır. Sıkıştırılmış bir yumak görünümündedir. Pelet şekli ve boyutuna göre genel olarak baykuşların türlerini tanımlamak mümkündür. Bazı kaynaklarda “kusuk” olarak da tanımlanmaktadır.
![]() |
kuşlarda pelet çıkarma |
Portreci
Kuşların portresini çekmekten zevk alan kuş fotoğrafçısına verilen isim.
Raw
Fotoğraf makinesinin fotoğrafa ait ürettiği tüm bilgileri üzerinde tuttuğu ham işlenmemiş dosya formatıdır. Fotoğrafın negatifi gibi de düşünülebilir. Bu dosya formatı fotoğrafa ait tüm çekim bilgilerini içerisinde saklarken, düzenleme adı verilen tüm işlemleriniz için geri dönüş imkanı sağlar.
![]() |
... |
![]() |
camera raw editor |
Sulak alan
‘Sulak kalan’ terimi 1971 yılında imzalanan Uluslararası Ramsar Sözleşmesiyle belirlenmiştir. Buna göre: “doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbalıklar ile bu alanların kıyı kenar çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerlerine” sulak alan denmektedir.
Sandık
Kuş fotoğrafçısının kimse ile paylaşmadığı/paylaşamadığı (sonraya sakladığı) görece eski tarihli karelerine verilen ad.
Cümlede kullanımları: 1. Sandığı açtım. 2. Bu kareler sandıktan mı? 3. Bunu sandıkta nasıl sakladın?
Sarı çizmeler
Akademisyen olan bir kuş fotoğrafçısının arazide sarı renkli çizmeleri sıklıkla kullanması sonrası onunla özdeşleşen çizmelerine verilen isim.
Sazan Baykuşu
Kayseri Sultansızlığı'nda gerçekleştirilen Trakus kampında gece saatlerinde bulunan ve bir çok fotoğrafçı tarafından heyecanla ve ciddiyetle fotoğraflanan baykuş türü. Peluştan yapılmış bu oyuncak beyaz baykuş "Sultan Baykuşu" ve "Sazan Baykuşu" olarak adlandırılmaktadır.
Siteye yüklemek
Kuş fotoğrafçısının çektiği fotoğrafı üyesi olduğu web sitesine yüklemesi.
Sumru adası
Dünyada bir isme sahip olan en küçük ada. İstanbul Büyükçekmece'de bulunan bu adacık her yıl üreme mevsiminde onlarca sumru ailesine ev sahipliği yapar. Bu özelliği nedeniyle de Sumru Adası olarak bilinir. 2007 yılında, kuş sevdalısı Fikret Can tarafından fotoğraf paylaşım sitesi fotokritik'e yüklenen fotoğraflarından sonra kuş fotoğrafçılarının değişmez mekanlarından biri olmuştur.
![]() |
sumru |
Süzülme
Kanat çırpmadan bazı mesafeleri kat eden türlerde görülür. Genellikle termallerde kuşları süzülürken görmek mümkündür. Şahin, leylek, pelikan süzülen türlere örnek verilebilir.
Şah
Şah kartal kuş türünün kısa adı.
Tavuk
Bir kuş fotoğrafçısı arkadaşımızın yanlışlıkla bir tavuğu ezmesi sonrasında fotoğrafçı arkadaşları arasında şakaların ana temasını oluşturan kümes hayvanı.
Cümlede kullanımları: 1. Tavuk suyu çorba. 2. Fırında tavuk 3. İç pilavlı tavuk dolması.
Tele lens (objektif)
Uzun odaklı lenslere verilen ad. Kuş fotoğrafçısı için uzak konulara yaklaşma kolaylığı sağlayan en az 300mm odak uzunluğu ile başlayan lens türü.
Teleskop
Çok farklı büyütmelere sahip olan, özellikle sukuşları gibi hareketli olmayan kuşları izlemek için, genellikle 20x büyütmeden başlayan optik alet. Swarovski, Kowa, Nikon, Leica bilinen başlıca teleskop markalarıdır.
Termal
Gündüzleri karalarda ısınan havanın yükselmesi sonucu oluşan hava akımlarına verilen isim. Genellikle süzülerek göç eden gündüz yırtıcıları termalleri kullandıklarından çok az kanat çırparak göçlerini gerçekleştirebilirler.
Toygartepe
İstanbul'da Sonbahar yırtıcı göçü, Beykoz Riva yolu üstünde sol tarafınızda kalan yangın gözetleme kulesinin de olduğu boğaz manzaralı tepede izlenir. Özellikle İstanbul'da yaşayan gözlemci ve fotoğrafçılar arasında bu tepe "Toygartepe" diye adlandırılır.
Türcü
Sürekli farklı, daha önce görmediği türlerin fotoğraflarını çekmeye çalışan kuş fotoğrafçısı. Kertik peşinde koşar. Fotoğrafını daha önce çektiği türü tekrar görüntülemek isteğinde değildir. Yeni bir tür görüldüğünde mesafe tanımadan kuşun olduğu yere gider.
TRAKUS
Türkiye’deki kuşlar hakkında bilgi edinilebilecek, kuş fotoğrafı ve çeşitli bilgilerin paylaşıldığı internet sitesi. (www.trakus.org) Hastalığı yayan merkezlerin başında gelir.
Tripod (Üç ayak)
Fotoğraf makinesi ve lensinin üzerine kilitlenmesi ile istenmeyen sarsıntıları engellemeye yarayan üç ayaklı araç.
Türminatör
Fotoğrafladığı tür sayısında ön sıralarda yer alan fotoğrafçılara verilen ad. Takip etmek ve bahisler için tıklayınız.
Uçarcı
Kuşun uçuş anındaki karelerini görüntülemeyi seven ve tercih eden kuş fotoğrafçısı.
Uçar çekmek
Kuşun uçtuğu sırada görüntülenmesi. Genellikle kuşun bir tünekten kalkarken ki görüntüsü ya da kuşun iniş anı uçar olarak kabul edilmez.
Uçan halı
Üç metrelik kanat açıklığı ile kara akbabanın büyüklüğüne uygun görülmüş yakıştırma.
3Y
Yuva, Yavru, Yumurta kelimelerini kısaltması olarak kullanılır. Bu üç şeyin fotoğraflanması ve fotoğraflarının paylaşılması konusunda oluşturulan kurallara da "3Y Kuralı" denir.
Yavru
Yuvadan yeni çıkmış, uçamayan, ebeveyn bakımına muhtaç türler için kullanılmaktadır. Uçma tüyleri tam olarak gelişmemiştir.
Yaz göçmeni
Sadece ilkbaharda üremek için ülkemize gelen ve sonbaharda ayrılan kuş türleridir (örnek: leylek, ibibik, kırlangıç...)
Yer sormak
Gözlemci ya da kuş fotoğrafçısının görmek ya da fotoğraflamak için bilen kişiye kuşun yerini sorması. Bu soru, soranın ve cevaplayanın niyet ve gönlüne göre tam bir koordinat verilerek cevaplanabileceği gibi yakın bir koordinatla ya da en kötüsü kuşun bulunduğu noktanın ters istikameti söylenerek de cevaplanabilir.
Cümlede kullanımları: 1. Kuşun yerini sordun mu? Sordum ama cevabı anlamadım.
Yerli
Kesin üreme kaydı bulunan yerli kuş. Göç etmeyen türler bu yerli olarak anılır.
Yer söylemek
Gözlemci ya da kuş fotoğrafçısının görmek ya da fotoğraflamak için bilen kişiye kuşun yerini sorması sonrası kişiye ve niyete göre doğruluğunun değiştiği cevap.
Yetişkin
Üreme olgunluğuna ulaşmış bireyler için kullanılan isim.
Yırtıcı
Gündüz ve gece yırtıcıları diye ayırılırlar. Hayatının devamı için başka hayvanları avlayan ve parçalayarak beslenen kuş türü. Doğan, Atmaca, Şahin, Puhu vb.
NOT: Sözlüğe ekleme yapılması mümkündür. Sözlüğe ekleme önerinizin olması durumunda aşağıdaki yorum gönder kısmına önerinizi yazabilirsiniz.
Sözlüğe ekleme ve düzeltmelerle katkıda bulunan Ömer Furtun, Oya Can Mutan, Kiraz Erciyas, Kadir Dabak ve Mustafa Erturhan'a çok teşekkürler...
sözlük süper olmuş... sözlük için bir öneri kuşların yediklerini kustukları terim olabilir, bak şuanda benim bile aklıma gelmedi:))
YanıtlaSilHocam Çok teşekkürler. Umarım eğlenceli de olmuştur.
Sil"Pelet" yardımı Halit Abiden geldi.
Yakında eklenecek.
sevgilerimle.
Serkan süper olmuş. Oğuz'un hatırlayamadığı sanırım 'Pelet' olacak..
YanıtlaSilSelam ve sevgilerimle
Halit Uzun
Halit Abi ilgin için çok teşekkürler...
Sil"Pelet" iyi bir katkı oldu.
sevgilerimle.
Halit Abi sağolasın. Hatırlar mısın bir zamanlar tvde Levent Kırca'nın bir parodisi vardı, bir türlü nişaberek'i hatırlayamıyorlardı. Benimki de o hesap, pelet bir öğreniyorum iki unutuyorum. Sonra internetten araştırmaya kalktığımda, kendi kendime yaw bir ilk harfini hatırlasam, tarama yaptıracağım ama bir türlü bulamıyorum diyorum. Sevgilerimle. (Not: Serkancığım oldukça eğlenceli ve öğretici olmuş)
Sil:) ben de bunu uzun süre "Hovering"de yaşadım:)
SilÇok eğlenceli bir sözlük olmuş; çok keyif aldım. Serkan Abimin eline sağlık.
YanıtlaSilçok teşekkürler...
YanıtlaSilsevgilerimle:)
Canan- Canon kullanıcılarının Canon yerine kullandıkları isim.
YanıtlaSilEllerinize sağlık - Fotoğraflara yapılan yorumlarda, "emeklerinize sağlık" ibaresini çok kullandım biraz da ellerinize sağlık demeye gelir. Çok güzel, çoook güzel ("o" miktarı değişir), nefis, muhteşem, enfes, harika, olağanüstü, çok can yakar, kıskandım, ellerinize sağlık, emeklerinize sağlık ve tebrik ederim, en çok kullanılan yorum ibareleridir.
Çok can yakar - Sen şimdi bunu yükledin ya, kıskançlıktan patlayacak çok kuş fotoğrafçısı olur anlamına gelir.
Güzel tür - Fotoğrafta iş yok ama tür kıymetli anlamına gelir.
Elde - Fotoğrafın teknik açıklamalarında "elde" yazarak tripod vs destek kullanmadan çektim demek istenir. Fotoğraf net ise "ben de iyi el var" demeye, net değil ise "ee idare edin elde çekildi" demeye gelir.
3Y- Yuva, Yavru, Yumurta demektir. Bu üç şeyin fotoğraflanması ve paylaşılması konusunda oluşturulan kurallara da "3Y Kuralı" denir.
:)abi çok teşekkürler. dikkat ettim de bana hiç "çok can yakar" kritiği yazmamışsın. Neyse "güzel tür" yazmandan iyidir:
Silsevgilerimle...
Sevgili Serkan,
YanıtlaSilSürdürülebilirlik inovasyon (yeni fikirler) oldukça ilgi ve kişilerde yönelim oluşturur. Bu bölüm yayınladığından beri kitaplığı alt üst ettim aradığım kitabı bulamadım.Kuru bir teşekkür yetmez, içine bir lezzet tuz atmak gerek bu çorbanın diye.Kuşların davranışlarını bir nebze bilmek kuş fotoğrafçılarının çok işine yarar diye düşündüm.Sanal alemde sözlükler katılımcıların katkıları ile oluşur.Pek çok arkadaşım bu konuyu sen sözlükte nereye koyarsan altına ilaveler yapacaktır.Şimdilik iki kayıt ekleyeyim bakalım kimler ne ekler.Sevgilerimle
Kuşların Davranışları :
Mavi Baştankara
Erkeğin kafa tüyleri bizim gözümüze gözükmeyen ama dişinin kusursuz olarak algıladığı bir ultraviyole ışın yayar.Dişi baştankaralar, erkeklerini kafalarından yayılan ultraviyole ışınlardan tanırlar(1)
Sakallı Akbaba :
Leşten orada yutamayacağı kadar bir kemik koparan sakallı akbaba onu önce yükseğe taşır, sonra kayaların üzerine düşürür.Çarpmayla koca kemik kırırlır ve akbaba kemik parçalarının yanına iner.
Cavit Abi ilgin mutlu ediyor. Sözlüğü yaratmaya başlarken kolay olacak diye düşünmedim değil ancak sonra iş iyice zorlaşmaya başladı. Arkadaşlarımızın yardım ve katkıları olmasa bunu yapamazdık. Sözlüğü paylaştığım platformlardan gelen tüm istekleri eklemeye devam ediyorum. Abi isteklerini Kiraz Hanım'a ilettim. İsteklerin noktasında çalışma yaparak sözlüğü biraz daha genişleteceğiz. Tekrar teşekkürler...
Silsevgilerimle...
BİGMA : sigma 50-500 mm lens için kullanılırdı :)
YanıtlaSil:) Mustafa Hocam neredesin.
SilBİGMA güzel oldu...
Ancak sadece "bigma" yetmez
Umarım arazi bol kertikli geçmiştir...
çok teşekkürler Mustafa Hocam.
sevgilerimle...
Valla günde 6-7 kilometre konya bozkırlarında demiryolu ölçüyoruz, arazi bitmez,yazılanlara ekler için vaktim oldukça çalışıcam :)
Silselamlar
tamam hocam...kolay gelsin...
Silsevgilerimle...
Çok güzel bir sözlük olmuş. Yer yer iş yoğunluğunda gülümsetti de.
YanıtlaSilBlogunu takip ediyorum Serkan bey. Çok güzel gidiyor.
Saygılarımla...
sözlük amaçlarından birisine ulaşmış:)
SilAli Bey ilginiz için çok teşekkürler...
sevgilerimle...
Kesinlikle güzel ve ustaca anlatımları ile bize keyif kattı bu bölüm birader, tebrik ederim.
YanıtlaSilBunun üzerine düşündüm de yazıya bakınca, biz de ne jargonlar kullanıoyurz ya da uyduruyoruz arazide diye, aklıma gelen pek bir şey olmadı, not alma alışkanlığı da yok ki, bir kısmını burada okuyunca, aaa sahii böyle diyoruz ya da düşünüyoruz dedim :)
Ömer abinin "elde" eklemesinden aklıma gelen bir tane ben ekleyeyim, bizim kullandığımız:
"araçtan"; yani araziye ayağını değdirmeden, fazla toza toprağa bulanmadan, dizini çamura çökeğe, yüzünü ota değdirmeden, yayıla yayıla, çekirdek çıtlayarak, yandaki nevaleyi an be an tüketerek bedava çekim şekli. Cümle içinde "araçtan mı gene abicim" şeklinde kullanıldığı vakidir.
Abi ilgin ve güzel sözlerin mutlu etti. "Araçtan" tanımı çok iyi oldu. Sık da kullanılıyor. Tanımı yaptım. Umarım karşılamıştır:)
Silsevgilerimle...
emeklere sağlık...
YanıtlaSililginiz için çok teşekkürler...sevgilerimle.
SilSerkan eline sağlık, çok neşeli olmuş :)
YanıtlaSilAklıma gelen bir kaç madde daha var burada olmalı mı bilmiyorum:
* Çadır atmak
* Subaşı/çeşme başı
* Portreci
* Kuş rehberi
* Saplanmak (çamura, kuma,...)
* Gözünü çıkarmak
* Göz teması sağlamak
Selamlar,
Ercan Üç (Ercan3)
Ercan Abi ilgin ve güzel sözler için çok teşekkürler...
SilÖnerilerini çalışacağım. Saplanmak batmak ile aynı anlamda sanırım. Diğerlerini tanımlayabiliriz. Belki bir ikisi için yardımına ihtiyaç duyabilirim. gerekirse sana ulaşırım:)....
tekrar teşekkürler...
sevgilerimle.
Haklısın batmak varmış zaten.
SilSelamlar
sözlük çok güzel olmuş.. Napcen bunları:)
YanıtlaSildegidi deee:)....
Silsevgili Harun ilgin için çok teşekkürler...
sevgilerimle.
Akbaba Lokantası eklenebilir..
YanıtlaSilEkledim Abi. Karşılamamışsa yaz lütfen.
Silsevgilerimle...
Akbaba Lokantasına ben hiç gidemedim diye ekleyebilirsin :))
Sil"Işığınız Bol Olsun" eklenebilir.
YanıtlaSilOlmuş olacağı kadar daha ne istiyorsun abi:)) Gözün doysun.
Sil:) Işığın bol olsun açıklamasına örnek olarak www.omerfurtun.com ...
YanıtlaSilÖmer Abicim lütfen link vermek için blogumu kullanmayın:)
Silwww.serkanmutan.com
Serkan merhaba,
YanıtlaSilBu sayfa yine karşıma çıktı ve listede göremediğim iki madde daha aklıma geldi:
* Bomba (yeni tür)
* Vagrant
Selamlar, sevgiler
Ercan Üç