FOTOĞRAF VE SİHİRLİ SAATLER

fotoğrafta renk sıcaklığı
sihirli göç
Kimi fotoğrafçılar öğrenegeldiği, doğru kabul ettiği çekim saatlerini fotoğraf çekimleri için mutlak doğru olarak kabul etme eğilimindedir. Yine çekim saatlerinde olduğu gibi ışığın yönü için de kimi fotoğrafçılar sıklıkla kalıplaşmış doğrulara sahiptir...
Herhangi bir fotoğraf alanının fotoğrafçıları arasında ışık arkadan gelmeli, ışık yatay olmalı, güneş battı hadi gidelim gibi cümleleri sık sık duyabilirsiniz. İyi fotoğraflar için konusuna ve amacına en uygun olabilecek ışık koşullarının takip edilmesi gerekli ve önemlidir. Belki bu söyleyeceğim kimi fotoğrafçıları ilk bakışta kızdıracak bir ifade olabilir ama aslında doğru olan gün içerisinde her saatte ve her türlü ışık yönünde fotoğraf çekilebileceğidir. Ancak burada dikkat etmeniz gereken, bağlandığınız, mutlak doğru kabul ettiğiniz ve kabaca dile getirdiğimiz çekim saatlerini unutmak, fotoğraf karenizdeki istediğiniz sonucu düşünmek ve bunun rehberliğinde çekimler gerçekleştirmektir.

denize doğru
Galiba "çekim saatleri" ifadesini yazı içerinde sıklıkla kullanacağım. Bu ifade ile günün erken ve geç saatlerindeki daha güçsüz, yatay; öğlen saatlerindeki güçlü, konularını üsten aydınlatan; özetle, her saatteki kendine özgü özelliklere sahip ışığı ifade ediyoruz.
Peki fotoğrafçı için çekim saatleri tercihi fotoğraflarında neyi değiştiriyor? Bilindiği üzere ışığın farklı saatlerdeki ve farklı hava durumlarındaki özelliği, fotoğrafın gölge ve kontrastından, parlaklık ve renk doygunluğuna kadar bir çok özelliğini etkiliyor. Bu etkileri bilmek ilk paragrafta anlatmak istediğim gibi istediğiniz sonuç kare tercihinizi etkileyecek. Ancak, ben bu yazıda gün içerisinde karşılaştığımız her biri kendine özgü tüm çekim saatlerine genel olarak değinmek yerine kendilerini daha az tercih ettiğimiz gün doğumu öncesi ve gün batımı sonrasını kapsayan zaman dilimlerini ele alacağım. Bu çekim saatleri en azından şimdilik çoğu kuş fotoğrafçısının tercihleri arasında değil.

fotoğraf renk sıcaklığı
ses
Renk sıcaklığı Kelvin
Fikirlerimi paylaşmadan önce renk sıcaklığı kavramından biraz bahsetmek gerekiyor. Renk sıcaklığı, daha çok ışık kaynaklarının renk kalitesini belirlemek için kullanılan bir tanımlama. Ancak, böyle bir tanımlamada "kalite" kelimesi bir fotoğrafçı için tartışmalı. Kaliteli olan hangisi? İlk paragrafta da belirttiğim üzere bu da fotoğrafçının sonuç karesindeki amacı, beklentisi ile ilgili. Bu noktada renk sıcaklığı kavramını biraz daha açmakta fayda var. Bilindiği üzere renk sıcaklığı Kelvin değerleri ile ölçülüyor. Ve sıklıkla siyah metal bir nesnenin ısıtılması ile gösterdiği renk değişiklikleri örneği ile betimleniyor. Nesne ısıtılmaya başlatılınca gittikçe yükselen sıcaklığı ile renk değiştirmeye başlıyor.

kelvin

Yukarıdaki resmin tamamı, kabaca güneşi gördüğümüz sürece renk sıcaklığındaki değişimi gösteriyor. Renk skalasında ağacın bulunduğu noktaya kadar olan kısımdaki değişim siyah bir metalin ısıtılmaya başlatılması ile renginin değişimini gösteriyor. Önce kırmızıdan başlıyor sonra sarı ve beyaz, resimde yok ama sonra da maviye giden bir değişim. Soğumaya başlarsa da süreç tersine işliyor. Burada genellikle kafa karıştıran nokta "sıcak renkler" ve "soğuk renkler" ifadelerinin kullanımında oluyor. Bu kelvin değerlerine biraz ters düşen bir tanımlama. Bizim sıcak olarak tanımladığımız kırmızı, sarı, turuncu renkler gördüğünüz üzere düşük Kelvin değerlerinin olduğu bölümde, yani düşük sıcaklığa sahip renkler. Belki de nesneler üstündeki ısınmaya bağlı değişimleri sıklıkla bu sıcaklıklarda gözlemlediğimiz için bu renklere sıcak diyoruz (yanan bir mum, kağıt, kibrit vb.). Tersine de soğuk...
fotoğraf renk sıcaklığı
ateş kuş
Yukarıdaki örnek çizimde kolay anlaşılır olması için mavi renkleri koymadım. Ancak, şunu bilmeliyiz ki tüm bu saatlerde çekeceğimiz fotoğraflarda mavi rengi de görmemiz olası. Bu çizim bulutlu bir hava düşünülerek tasarlanmış olsaydı, çizimde güneş doğumu öncesi ya da güneş batımı sonrası yer alsaydı ya da çizimdeki ağacın gölgesini görebilseydik mavi renklerle karşılaşabilirdik.

fotoğrafta renk sıcaklığı
dilek yarımadası
Kısa renk sıcaklığı anlatımı sonrası tekrar ana konuma dönmek istiyorum. Ama dönmeden önce güneşin bu gözle görünür yolcuğu sırasında olan bu iken, doğmadan önce ve battıktan sonra neler oluyor buna değinmemiz gerekiyor. Güneş doğmadan önce ve battıktan sonra görece daha hızlı bir renk sıcaklığı değişimi oluyor. Güneş doğmadan önce var olan 12.000-13.000 Kelvin renk sıcaklığı hızlıca 2000-3000 Kelvin değerlerine bir yolculuk yapıyor. Bu zaman, işte sihirli renklerin zamanı... Gözle kayıt edilmesi zor olan renk değişimleri başlıyor. Bunları ancak uzun pozlanmış fotoğraflarda görebilmemiz mümkün. Güneşin batmasından sonra da bunun tersine doğru bir yolculuk. Yine sihirli renkler ortaya çıkıyor. İşte benim yazımın içinde yer alan eleştirel yaklaşımın kaynağı zaman dilimleri... Sihirli saatler ve sonrası... 
Not: Renk sıcaklığı ile ilgili daha fazla bilgiye; Jim Zuckerman'ın "Fotoğrafta Rengin Sırları" ve Tarık Yurtgezer'in "Doğa Fotoğrafçısının Elkitabı" kitapları ile ulaşabilirsiniz.) 
fotoğrafta uzun pozlama
deniz üstü
Bir önceki yazımda (kar ve sis) kötü diye adlandırılan hava koşullarında fotoğraf çekmek istemeyen fotoğrafçılar olduğunu belirtmiştim. Yine aynı şekilde güneş ışıklarının çok zayıf olduğu yukarıda kaleme almaya çalıştığım sihirli saatlerde de bir kısım fotoğrafçının çekim yapmaktan kaçındığını görebilirsiniz.
fotoğrafta renk sıcaklığı
sabah
Neden? 
Sanırım bunun nedeni tercih olabileceği gibi daha önce anlatmaya çalıştığım alışkanlıklarla da ilgili. Belki de izleyicilerin beğeni kriterleri bu tercihe zorluyor fotoğrafçıyı. Bunu, ilgi alanım olan kuş fotoğrafçılığındaki alışkanlıklara ve beğeni kriterlerine bakarak görebiliyorum. Özellikle ülkemizde, azalmaya başlasa da bir kısım yaban hayat fotoğrafçısının daha çok benimsediği ve takdir edilmesini gerekli gördüğü bir fotoğraf tarzı var. Örneğin bunlardan birisi kuşa daha yakın olmak ya da daha fazla detay içeren kareleri çekmek isteği. Bu bazen o kadar ileri gidiyor ki kompozisyon ögeleri bile unutuluyor. Bu kesinlikle "yakın, detaylı kuş fotoğrafı olmaz" şeklinde anlaşılmamalıdır. Kompozisyon ögelerine değer vermemeyi kabul etmemiz pek mümkün değil ama tabii ki yakınlık da fotoğraf için gerekli ve anlaşılabilir bir tercih olabilir. Hiç bir tercih gibi bu da kötü ya da yanlış olarak değerlendirilmemeli. Ancak yaban hayat fotoğrafçılığını sadece bundan ibaret kılmak ve ışığı, çekim saatlerini bu istek doğrultusunda takip etmek pek doğru değil. Bu bağlı kalınan tercihler ile farklı ışık koşullarını gözlemek, kendisini farklı çekim saatlerinde çekime zorlamak kolay değil. Aslında kaybedilen ne güzel bir ışık... Böyle fotoğrafları düzenlemek bile büyük bir zevk. Sanki fotoğraf içerisinde renkler saklıyor. Kelvin ile ifade edilirse 12.000-13.000 Kelvin'den 2000-3000 Kelvine yolculuk arasında fotoğrafçıyı bekleyen çok fazla armağan var.  Tercihlerimiz arasına almakta ve denemekte fayda var... 


30 yorum :

  1. Yanıtlar
    1. :))öldürdün beni:)
      acil değil ama çabuk çabuk düşündüm kritiğini...
      sevgilerimle...

      Sil
    2. Faydalı ve bilgilendirici bir yazı olmuş Serkan bey

      Sil
    3. beğenmenize sevindim. Aslında bilgilendirici yanı biraz daha fazla olabilirdi. Belki ilerleyen dönemde daha ayrıntıya girebiliriz. Bu yazı biraz dikkat çekme ve kritik yapma ağırlıklı oldu.
      ...çok teşekkürler...
      sevgilerimle...

      Sil
  2. Yıllardır hep aynı tarzda çekime uzmanlaşmış! kuş fotoğrafçılarını kızdıracaksın :)

    Çok güzel fotoğraflarla mütevazi ve samimi bir yazı olmuş Serkan bey. Beyinde bir uyarılmaya sebep oluyor.

    Sevgiyle... Selamlar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. :) yok canım.
      Hepsinin tadı ayrı. Ben sadece bunun da tadı güzel demek istedim.
      yazıyı beğenmene sevindim.
      çok teşekkürler
      sevgilerimle.

      Sil
  3. Daha evvel de bir kaç arkadaş denemişti "bunun da tadı güzel demeyi" ama olmamıştı umarım bu sefer sade, içten ve görsel bu anlatımla daha anlaşılır ve gönlümün isteği üzere, uygulanır olur....Ailecek severek takip ediyoruz ama daha sık yazmanı da ez cümle istiyoruz....
    Esen kal, Can ATEŞ....

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Can bloğu takibin, kritiklerin ve güzel sözlerin mutlu ediyor.
      Bekleyen yazılar var. Ayda bir yayınlamaya çalışacağım. Bir blog kazası ile uğraştım bir ara. Neyse toparladım tekrar...
      sevgilerimle. ne zaman kahve içiyoruz:)

      Sil
  4. Kuzey Cem Kulaçoğlu4 Temmuz 2013 12:31

    Harika olmuş Serkan abi keyifle okudum ki halbuki pek böyle teknik yazılardan pek keyif almam :-)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Cem, Beğenmene sevindim. Yazdığıma bakma ben de pek teknik yazı sevmiyorum:) çok teşekkürler...
      sevgilerimle...

      Sil
  5. Eline, diline, klavyene sağlık Serkan...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Abicim ilgin için çok teşekkürler...beğenmene sevindim...
      sevgilerimle.

      Sil
  6. Ufkumu mu açıyorsun yoksa beni bu işten vazgeçirmeye mi çalışıyorsun bayaa kuşkuluyum :) Bence daha açık söyleyebilirsin. Hiç üzülmem emin ol. Bu sihirli saatler, Kelvin değerleri ve bir sürü teknik detay. Sana daha ne kadar katlanabilirim, bilemiyorum :)
    Eline sağlık dostum, Selamlarımla...

    Hüseyin Meşe

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. :) Abicim mutlu ettin. Peki ben seni mutsuz etmek ister miyim?....
      Ben bir kenara yazıyorum işte. Benim için zevkli ve eğitici oluyor. Bu arada sana yazarken Anadolu'nun Kayıp şarkılarını izliyorum ve dinliyorum tekrar. Dedenin anlatığı bir öykü var. Hasta çocuk için sabaha öldür diyor:) Benim yazılar sabaha öldürmez:)
      tekrar teşekkürler abi. beğenmene sevindim...

      Sil
  7. soğuk ve sıcak renkleri bilimsel açıdan anlatmınız çok güzel olmuş. çok değerli bir yazı. paylaşımınız ve güzel fotoğraflarla açıklamalarınız için teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İlginiz için teşekkürler ederim. Faydalı bulmanıza sevindim...
      sevgilerimle.

      Sil
  8. renk kombinasyonlarını bilimsel açıdan anlatan okuduğum en güzel yazı. paylaşımınız için teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. İlginiz, beğeniniz mutlu etti. Ben teşekkür ederim...
      sevgi ve saygılarımla...

      Sil
  9. bir fotoğraf sevdalısı olarak yazınızı okuduktan sonra bilimsel açıdan renk ayarlamasını tamamiyle anlamış oldum. çok sağolun. teşekkürler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Mutlu oldum. Bu yazı için sanırım en güzel kritiklerden biri de bu...İlginiz için çok teşekkürler...
      sevgilerimle...

      Sil
  10. Resimler çok hoş teşekkürler

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bahadır Bey, ilginiz ve yorumunuz için çok teşekkürler...sevgilerimle.

      Sil
  11. hocam emeğinize sağlık ben de yeni yeni fotoğraf çekmeye merak salan biriyim yazınızı okuyunca iyice gaza geldim

    YanıtlaSil
  12. serkan hocam emeğine sağlık, kendi çapımda ürün fotoları çekiyorum. ışık kontrolünü bir beceremedim ama azimliyim. yazınızı okudum faydalandım. teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Memnun oldum. Çalışmalarınızda kolaylıklar diliyorum.

      Sil
  13. serkan hocam paylaşım için teşekkürler. ilkokuldaki oğlumun ödevi için kullandık. iyi çalışmalar.

    YanıtlaSil
  14. güzel paylaşım olmuş teşekkürler

    YanıtlaSil

 

benim o

serkanmutan@gmail.com

Yazarım Ben

1977 yılında Manisa Kırkağaç’ta dünyaya geldi. İlk-orta-lise öğrenimini Aydın Nazilli’ de tamamladı. Ankara Üniversitesi Psikoloji bölümünü bitirdi. Ankara'da yaşıyor. Uzun bir süredir doğa fotoğrafçılığı özellikle de kuş fotoğrafçılığı ile ilgileniyor.

instagram serkanmutan