Bilindiği üzere ileri düzey dijital fotoğrafçılar için raw dosya formatı iş akışlarında çok önemli bir yere sahiptir. Raw dosya formatı ile çalışmak birçok avantajı içinde barındırır. Benim için de makinemin raw formatta ürettiği dosya formatı sağladığı birçok avantaj ile vazgeçilmezdir.
Ancak, yakın bir zamanda fotoğraflarımı arşivleme sorunu ile karşılaşınca, raw dosya formatının en güçlü alternatifi olarak kullanımı yaygınlaşmaya başlayan adobe firmasının ürettiği dng dosya formatı ile raw dosya formatını karşılaştırma merakı içine girdim. İki dosya formatı arasındaki karşılaştırma sonuçlarına yazının ilerleyen bölümünde yer vereceğim. Öncelikle, fotoğraf düzenleme iş akışımla, raw formatının avantajlarına ve dezavantajlarına değinmek istiyorum.
Raw formatı ile arşiv ve düzenleme iş akışım
Fotoğraf çekimleri sonrası iş akışım zaman zaman küçük değişikliklere uğrasa da son bir buçuk yıldır aşağıdaki şekilde oluyor. Unutmadan bu benim kolay ve rahat bulduğum bir yol. Daha hızlı ya da daha güvenli yollar da tercih edebilirsiniz.
1) Çekim sonrası fotoğrafları bilgisayara yüklemeden önce fotoğraf makinem üzerinde beğenmediğime, iyi olmadığına kesin karar verdiğim kareleri siliyorum. Bunu daha çok arazide dinlenme aralarında yapıyorum.
2) Kart okuyucu ile fotoğrafları, klasörü ile birlikte bilgisayarımın masa üstüne aktarıyorum.
![]() |
fotoğraf iş akışı |
3) Aktardığım klasöre, fotoğraf çekimini gerçekleştirdiğim tarihin adını (gün/ay/yıl olarak) veriyorum.
4) Bu klasörü daha önceden yıl adları ile klasörlenmiş olan ana klasördeki ait olduğu yılın içine atıyorum. Burada tavanın daha önceden kızdırılmış olması çok önemli. (Aklımdan geçti durduramadım.)
![]() |
fotoğraf iş akışı |
5) Daha sonra bu klasörün içindeki fotoğrafların tamamını photoshop ile açıyorum. Photoshop Camera Raw ile fotoğrafları tek tek inceliyor, kötüleri siliyor ve beğendiklerimi yıldız işareti koyarak belirliyorum. Beğendiğim kareler üzerindeki işlemlerin %90'ını "Photoshop Camera Raw" üzerinde yapıyorum. Sonra da bu kareleri jpg olarak photoshop'a geçiriyorum.
![]() |
photoshop camera raw |
![]() |
düzenlenmiş fotoğraflar |
Fotoğrafları düzenleme konusunda şunu söylemeliyim. Son bir buçuk yıldır Canon'un "Digital Photo Professional" programını kullanmayı bıraktım. Özellikle benim için yıllar sonra tekrar vazgeçilmez hale gelen Photoshop Camera Raw, fotoğraf düzenlemede en büyük destekçim. Bana göre Digital Photo Professional'ın Photoshop Camera Raw'ın yeteneklerine ulaşması çok güç. Çok seviyorum ne yapabilirim.
Neden Raw? Raw dosya formatı ile çalışmak
Bilindiği üzere "raw" kelimesi İngilizcede ham, işlenmemiş anlamında kullanılmaktadır. Bu ham dosya formatında çalışmak, fotoğrafınız üzerinde birçok değişiklik, düzeltme yapma ve bu değişiklikleri istediğiniz zaman geri alma imkanı sağlar. Bu format ham olması nedeniyle sizin düzenleme adına yaptığınız işlemlere en dayanıklı yapıdadır ve bu işlemler için bir yedek dosya tutmak zorunda da değilsiniz. Bu dosya formatında fotoğrafı silmediğiniz sürece her zaman çekim anında oluşturulmuş ilk haline dönebilirsiniz. Raw format çekim anına ve çekiminize ilişkin birçok bilgiyi de sizin için saklar. Bu fotoğrafta odak noktası neredeydi, Kelvin değeri neydi gibi birçok bilgi raw dosyanız içinde mevcuttur. Raw dosya formatı tercihi ile çekimler yapıyorsanız çekim sırasında dikkat etmeniz gereken farklı çekim seçenekleri ile uğraşmanıza gerek yoktur. Bunların birçoğunu çekim sonrası kullandığınız raw düzenleme programları ile gerçekleştirebilirsiniz. Tabii ki bunların da bir sınırı var. Örneğin, çok fazla pozlanmış bir fotoğrafı raw formatının düzenleme programı ile biraz daha artı pozlayarak çıktısını alıp beyaz bir sayfaya olarak kullanmak dışında size sağlayacağı bir kolaylık yoktur.
Raw ile çalışmak zor mu? Raw'ın dezavantajları neler?
Raw dosyaları büyük ebatlı dosyalardır. Gelişen depolama araçlarına karşın arşivinizde çok yer kaplayabilirler. Onlar ile çalışmak düzenlenmeleri için gereken programları da öğrenmenizi gerektirir. Bu dosya formatları fotoğraf makinesi üreticisinin yarattığı dosya formatlarıdır. Yani genel ve yaygın kullanıma açık değillerdir. Firma değişmese bile makinenin modeli değiştikçe farklı yeni raw dosya formatları ortaya çıkmakta ve daha da çıkacak gibi görünmektedir. Bu dosyaları açmak ve düzenlemek istediğinizde çoğunlukla ya fotoğraf makinenizin üreticisi firmanın programlarını kullanmak zorundasınız ya da makinenize ait raw dosya formatının fotoğraf düzenleme programınız tarafından tanınması için eklentisini bulup bunu programa tanıtmalısınız. Hatta bazen bu da işe yaramaz. Kullandığınız programı ya da versiyonunu değiştirmek zorunda bile kalabilirsiniz. Bu süreç bilen için kolay ancak başlangıç düzeyi kullanıcıları için her zaman sıkıntılıdır.
Raw dosyaları için bir diğer sorun da üreticilerine bağımlı yapıları nedeni ile bir gün açılmaz hale gelebileceği hakkındaki kaygıdır. Olasılığını bilemem ama bu gerçekçi bir kaygıdır. Raw dosyalarının üreticileri bir gün biz bu işi bıraktık derlerse ne olacak? Raw dosyalarımız ortada kalırsa, açılmaz hale gelebilirler mi? Olmaz ama bir düşünsenize Canon ben bu işte yokum dedi ve meydanı Nikon'a bıraktı. Çok korkutucu bir son... Ya da Adobe firması ben Canon'a kızdım onun raw dosyalarını desteklemeyi bırakıyorum dedi. Kendi adıma ben Photoshop'u bırakamam. İşiniz yoksa Nikon'a geçin. Gözünüz gibi baktığınız arşivinizde öylece elinizde kalır. Sıkışık olmasa jpg ne güzel bir format değil mi?
İşte temelde son paragrafta dile getirdiğim kaygı olmak üzere bunun gibi sorunların varlığı nedeniyle Adobe firması üreticilerine bağımlı raw formatları yerine kullanılabilecek, aynı yeteneklere sahip Digital Negative (DNG) adında yine ham ve genel kullanıma açık bir dosya formatı geliştirdi.
DNG dosya formatı? Raw ve dng arasında fark var mı?
![]() |
xmp dosyasını kaldırmak |
Yukarıda da belirttiğim üzere dng dosya formatı da raw gibi ham bir dosya formatıdır. Raw üzerindeki denetim ve avantajların hepsini karşılayabilme becerisine sahiptir. En azından ben, iş akışım ve fotoğraf düzenleme sürecinde hiçbir eksikliğini görmedim. dng, raw dosya formatına kıyasla %15-20'lik ebat küçüklüğü, genel kullanıma açık olması, arşivleme ve kullanımında farklı eklentilere ihtiyaç duymayan bir dosya formatı olması nedeniyle avantajlıdır. Ayrıca, bazı yazılarda raw'un ürettiği xmp dosyalarının bir sorun olduğu, dng formatında bunun bir sıkıntı olmadığı, dng'nin düzenleme kayıtlarını farklı bir dosyaya ihtiyaç duymadan kendi içinde tuttuğu dile getiriliyor. Ben bu duruma yazımda yer vermedim. Çünkü diğer versiyonları bilmiyorum ama en azından Photoshop CS6 ile isterseniz xmp dosyalarından kurtulabiliyorsunuz. Yani, raw formatı da xmp dosyasında ayrıca tuttuğu işlemleri sakladığı dosyayı kendi içinde saklayabiliyor. Özetle, bu konuda söz konusu iki dosya formatları arasında bir eksiklik ya da bir üstünlük görmüyorum.
Peki ben neden dng formatını merak ettim ve onu incelemeye başladım. Aslında klasik raw arşivleme zorluğu beni bu araştırmaya itti. Tüm fotoğraf arşivimi iki harici diskte tutmama karşın, arşivimi aynı zamanda bilgisayarımda da tutmak istemem nedeni ile yer sıkıntısı çekiyordum. Ya sabit diskimi büyüteceğim ya dosyaları küçülteceğim diyerek dng ile tanışmaya karar verdim.
İlk aklıma gelen sorular iki dosya formatının imajları arasında bir fark olup olmadığı ya da düzenlenmelerinde birinin diğerine avantaj sağlayıp sağlamadığıydı. Öncelikle, Canon 7D'nin CR2 uzantılı (raw dosyası) bir fotoğrafı, aynı fotoğrafın "adobe dng converter" ve "Photoshop Camera Raw" ile dng'ye çevrilmiş halleri arasında farklılık var mı sorusunun cevabını aradım.
![]() |
raw dng |
![]() |
raw dng karşılaştırma |
Bu imajların gerek ekrandaki görüntülerinde gerekse sayısal verilerinde hiçbir farklılıkla karşılaşmadım. Bire bir aynı görüntü ve yeteneklere sahiplerdi. Aynı kareleri jpg dosya formatına çevirerek tekrar inceledim. Karşılaştırma yine beraberlik ile sonuçlandı.
Not: "Photoshop Camera Raw" raw/dng dönüşümünde "Adobe dng Converter'"a kıyasla çok az bir farkla daha büyük dosyalar yaratıyor. Bu arada Adobe Dng Converter ücretsiz olarak sunulan bir program. Aşağıdaki linklerden indirebilirsiniz.
Adobe Camera Raw and DNG Converter for WindowsRaw format ile mi dng formatı ile mi fotoğraf çekmeliyim?
![]() |
raw ve dng |
Özetle, kullandığınız makine dng formatında fotoğraf çekebiliyor ise (Leica, Casio, Ricoh, Samsung Pentax) avantajlarını da yaşayarak rahatlıkla kullanmaya devam edebilirsiniz. Ancak, dng kullanımını desteklemeyen bir makine kullanıyorsanız, zaten raw formatında çekimlerinize devam mecburiyetindesiniz. Yine de yukarıda sayılan raw formatındaki genel kullanıma kapalılık ve dng'nin avantajları nedeniyle raw'larınızı dng'ye çevirmek isterseniz, çevirme işlemini iş akışınıza eklemek zorundasınız. Bu da iş akışınıza ek bir yük getirecek demektir. Kendi adıma ben Canon, yani raw dosyası kullanıcısı olarak raw kullanmaya devam edeceğim. Dönüştürme işlemini şimdilik iş akışıma eklemek istemiyorum. Şunu da eklemem gerek bu yazı sırasında soru olarak kalan ve cevabını bulamadığım bazı noktalar var. Örneğin, dng dosyalarının ebat olarak raw dosyalarından %20 daha küçük olması daha iyi bir sıkıştırmadan mı kaynaklanıyor yoksa raw üreticisinin raw içinde tuttuğu bazı bilgilerin kaybı nedeniyle mi oluyor? Dng dönüştürücüler tanıyamadığı Exif kodlarını nasıl değerlendiriyor? Örneğin, Canon ya da Nikon özel bir tag yazdı ve dönüştürücüler bunu atlıyor. Bu da benim şu an için kullanmadığım ama firmaların ileride geliştireceği bir düzenleme ile kullanılabilir hale getireceği bu bilgilerin yok olup gitmesi anlamına mı geliyor?
Bu tartışma Apple'ın, Google'ın ve yukarıda saydığım firmaların dng'yi kabul etmesi ve desteklemesi göz önüne alındığında günümüze ait kalacak gibi görünmüyor. Sorun ya bir şekilde çözülecek ya da buna benzer yazılar daha çok yazılacak...
Bu tartışma Apple'ın, Google'ın ve yukarıda saydığım firmaların dng'yi kabul etmesi ve desteklemesi göz önüne alındığında günümüze ait kalacak gibi görünmüyor. Sorun ya bir şekilde çözülecek ya da buna benzer yazılar daha çok yazılacak...
Yazının hazırlığı aşamasında değerlendirmelerime sağladığı katkılar için Dijital Akademi'nin baş öğretmeni Melih Özbek'e çok teşekkür ederim...
Bu yazınız benimde merak ettiğim bir konuya kısmen de olsa cevap oldu.Kafamda hala soru işaretleri var, fark yok ise neden uğraşıp format değişeyim.
YanıtlaSilBen faststone ile zaten raw ların içlerine ne olduğunu görebiliyorum.
Serhat Abi görünürde bir fark yok gibi duruyor ancak dosyaların neden küçüldüğü, raw dosyalarının firmalarına bağımlı yapıları, gibi bazı soru işaretleri var...ilgin için teşekkürler abicim. sevgilerimle...
SilSerhat Bey,
YanıtlaSilRAW ve DNG ile ilgili yazınızı ilgi ile izledim sanırım Canon kullandığınızdan ilk çekimin DNG ile RAW arasındaki farkını göremediniz. Ben uzun zamandır Pentax kullanmaktayım Pentax'ın RAW formatı olan PEF ile DNG arasında yaptığım kıyaslama DNG nin vazgeçilemeyecek üstünlüğünü anlamamı sağladı bu nedenle Canon veya Nikon DNG yi kullanmadıkları sürece Pentax'la devam edeceğim. Farkı size şöyle izah edeceğim, biliyorsunuz JPG benzer renkli alanların geneli adreslenip kayıt edilerek dosya boyutu küçültülebilmekte. RAW da aynı yöntemi uygulayarak artı ham veri mantığınıda eklemekte DNG de ise çekilen karede bütün x,y koordinatlarındaki her nokta aynı renkte olsa da kayıt edilmekte bu nedenle benim K20D makinamda 15MP görüntü farklı karelerde jpg ve pef dosyalarımın dosya boyutu farklı olmakta iken dng ile çektiğimde ister düz bir renk olsun ister karmaşık bir zemin olsun dosya boyutu hep aynı kalmakta. Umarım anlatabilmişimdir. Sorularınız olursa fatihbaysu@gmail.com adresinden bana ulaşabilirsiniz.
Merhabalar...evet karşılaştırmam canon raw ve dng arasında oldu. Yazıda dosyaların büyüklük farklılıklarından bahsetmiştim. Acaba siz iki dosyayı görüntü kalitesi (Pentax pef/jpg ve pentax dng/jpg) arasında bir fark bulabildiniz mi? Görüntü kalitelerinde bir fak var diyorsanız bu çok önemli bir bulgu olur. Ancak benim fikrim olmayacağı yönünde...İlginiz ve katkılarınız için çok teşekkürler...
Silsevgilerimle.
Merhabalar. Az yazılan bu konuyu yazmanız güzel olmuş. Teşekkür ederim. RAW'a mecburen devam edeceğim.
YanıtlaSilİlginiz için çok teşekkürler...yararlı bulmanıza sevindim. sevgilerimle....
SilMerhaba
YanıtlaSilCanon'un RAW'larını DPP ile açtığımızda Fabrika Preset ve özel preset ayarları'nı okuyup görüntüyü ona göre göstermekte. Lightroom'da ise RAW sıfırlnarak geliyor karşımıza. DNG'yi bu şekilde makinedeki presetle dönüştürecek bir ara yazılım var mı?
Merhabalar Bahattin Bey. Sorunuzu gördükten sonra kaldırdığım dng converter'ı tekrar yükledim:) Sorunuzu tam anlayabildim mi bilmiyorum ama. yazdığınız durumlara tekrar baktım. "Lightroom'da ise RAW sıfırlnarak geliyor karşımıza" ifadeniz doğru değil. Değiştirdiğim raw lar lightroomda değiştirilmiş hali ile geliyor. Hatta bunu orjinal haline geri getirmek için sağ taraftaki menüde bir alan da mevcut. Dng için de aynı işlemi yaptım dng xmp gibi bir dosyaya ihtiyaç duymadan değişiklik yapılmış halini lightroom'a taşıya biliyor. Onu da isterseniz orjinal haline çevirebiliyorsunuz... Aklıma şu geldi acaba raw ile değişiklik bilgilerinin saklandığı xmp dosyasını bir birinden ayırmış olabilir misiniz?....umarım soruyu anlayabilmişimdir ve yazdıklarımın bir faydası olmuştur....sevgilerimle
Sil