FOTOĞRAFTA NETLİK

Western marsh-harrier / Circus aeruginosus

Bu yazıda fotoğrafta netlik nedir? Nasıl sağlanır? Fotoğrafta keskinlik nedir? gibi sık sık anlatımları yapılan konulara değinmeyeceğim. Bu konular ile ilgili bir çok kaynağa internet üzerinden ulaşmanız mümkün...
Bu yazının konusu; fotoğrafçının, çekim sırasında "netlik nasıl ve nerede olmalı?" sorusuna verdiği cevabı ile ilgili olacak. Fotoğrafçının fotoğraf çekimi sırasında devamlı olarak cevabını aradığı, araması gerektiği "bu fotoğrafta hangi bölge net olmalı" sorusunu cevaplamaya ve bu konudaki tercihleri ile kompozisyonlarını nasıl değiştirebileceğine dikkat çekmeye çalışacağım.
Little ringed plover Charadrius dubius
Halkalı küçük cılıbıt
Fotoğraf oluşturulurken fotoğrafçının bu konudaki kararları (netliğin nerede ve nasıl olacağı) aslında bir kompozisyon ögesi olarak değerlendirilmelidir. Fotoğrafçı fotoğrafındaki net alan seçimi ve bu alanın büyüklüğü tercihleri ile bir anlatım yolu seçmektedir. İzleyici için ise fotoğrafçının bu tercihi fotoğrafı değerlendirmede önemli bir role sahiptir. İzleyici ilk olarak fotoğraftaki net alanı tespit eder ve buradan hareketle fotoğrafı okumaya devam eder.
"Yazıda her ne kadar sadece netlik nerede ve nasıl olmalı sorularının cevaplarının kompozisyon ile ilişkisine değinmek istediğimi belirtsem de fotoğraftaki net alanın büyüklüğü (net alan derinliği) konusuna değinmeden geçmek, ele almak istediğim konuyu biraz eksik bırakacak." Diyerek alan derinliği konusuna bu yazı içinde yer vermeyi düşünmüştüm. Ancak konu biraz uzayınca ana konudan uzaklaşmama neden oldu. Bende "Alan Derinliği" başlıklı bir yazı ile konuyu ayrı bir yazıya taşıdım. Şayet "alan derinliği" konusu hakkında bilgiye ihtiyaç duyuyorsanız öncelikle o yazıyı okumanız faydalı olacaktır. "Alan Derinliği"

 Hoopoe / Upupa epops
İbibik
Fotoğraflarınızı çekme anında fazla vaktinizin olmadığı bir fotoğraf alanını tercih etmiş iseniz, anlık gelişen sahneler karşısında kompozisyon ögelerini düşünmek, tasarlamak hiç de kolay değildir. Örneğin; yaban hayat fotoğrafçısının çekim konusuna ulaşmak ve beklemek için bolca zamanı varken, çekimi gerçekleştirme anında düşünmek için fazla zamanı yoktur. Konusu olan canlılar çoğu zaman hareketlidir. Ve size kendilerini fotoğraflatmak konusunda pek istekli değildirler. Benzer fotoğraf alanlarının çekimleri anında diğer kompozisyon ögeleri gibi bu yazının da konusu olan netlik tercihlerini düşünmek de zor muş gibi düşünülebilir. Ama bence öyle değil. Bana göre yaban hayat ve benzer fotoğrafçılık alanları için kolayca elde edilebilecek elde ve akılda tutulması gereken kompozisyon tercihlerinin başında netlik nerede ve nasıl olacak tercihi gelmelidir.
Fotoğrafçı imkan bulduğunda, fotoğraflarına netlik tercihlerini yansıtabilirse farklı kareler elde edebilme şansına sahip olur. Hiç bir fotoğrafta netliğin olması gereken bir yeri yoktur. Ancak anlatımı için doğru ya da yanlış yerde oluşan netlik vardır.
Yazıya fotoğraflar üzerinden devam etmek daha iyi olacak. Çok başarılı örnekler olarak görmesem de netlik tercihleri barındıran arşivimdeki bazı kareleri bu yazı için sizinle paylaşacağım. Sanırım bu, uzun satırlardan daha etkili bir yol olacak.

Little grebe Tachybaptus ruficollis
Küçük batağan
Yukarıdaki fotoğrafta netlik tercihi modelin üstünde. Batağan'ın bakışı ve net alan dışında kalan saz gövdeleri fotoğrafı daha etkili hale getiriyor. Bazı karelerde netliği istediğiniz noktada yakalamak zordur. Özellikle karışık alanlar arasında modelinizi fotoğraflamak otomatik odakta iyice zor bir iş haline gelir. Bu durumlarda vakit bulabilirseniz netlik halkasını kullanarak elle netlik yapmak işinizi kolaylaştırır. Neyse konumuza dönelim. Bu fotoğraftaki an, bana netlik tercihi için iki seçenek sunuyordu. Zaman azlığı ve alışkanlıklar bana bu iki farklı tercihi deneme fırsatını vermedi. Sonuçtan memnunum ama netliği sazlar üzerinden alsam nasıl olurdu acaba...?

Kentish plover Charadrius alexandrinus
Akça cılıbıt
Modelimizin (Akça cılıbıt) sık yaptığı bir hareket; yemeği bul ve yakala. Perde hızını yavaşlatmak fotoğrafı farklı kılabilir. Fotoğrafta hareketin olduğu bölüm net değil. Ancak anlatmak istediğimi daha kolay anlatıyor. Bu fotoğraf benim hoşuma gidiyor. İzleyicisini bilemem.

Little grebe Tachybaptus ruficollis
Küçük batağan
Bazı anlar makinenizde netlik için ayarlanmış perde hızının üstüne çıkar. Fotoğrafçı bunu bir tercih olarak kullanabilir. Amaç hareketi göstermek ise bu fotoğraflarda davranışın yönü ve hareket hissi çok daha kuvvetlidir. Yukarıdaki fotoğrafta Batağan kanatlarını çırparak bir çeşit esneme açma hareketi yapıyor:) Makinenin ayarlanmış perde hızı kanatları dondurmaya yetmiyor. Fotoğrafçı isterse bunu aşmak için bir çok şey yapabilir. Ya da hiç bir şey yapmamayı tercih eder. 

fotoğrafta netlik
isyan
Esaret altındaki bir maymun. Boynundaki tasmasıyla sahiplerini mutlu ediyor. Ama kendi durumundan mutlu değil. Neyse yine sinirleniyorum... Alt çenesindeki netsizliğin varlığı Perde hızını tembelliğinden. Ancak bu sonuç onun bu hareketini daha etkili anlatıyor. Makinemi hızlandırmak için uğraşmıyorum. Hareket hissini elde ettiğim bir fotoğraf.

Short-toed snake-eagle Circaetus gallicus
Yılan kartalı
İşte netlik nerede olacak sorusu için birden fazla seçenek barındıran bir sahne. Ben tercihimi Yılan kartalı'ndan yana yapıyorum. Bu fotoğrafı seviyorum. Siyah beyaza dönmeden önce pek etkili değildi. Ancak siyah beyaza dönünce ay ve kartal siyah alan üzerinde kendini daha etkili bir şekilde gösterdi. Bu fotoğrafı sevmemin bir yanı da; yarım Ay'ın  görüntüsü ile kuşumuzu kuyruk tüyleri arasındaki grafiksel uyum. İkisi de bütün bir dairenin parçaları. 
Western marsh-harrier Circus aeruginosus
Saz delicesi
Kimi fotoğraflarda birden çok canlıyı karenin içinde görürüz ya da onları bir arada tutmak için fırsat kollarız. Böyle kareler netlik tercihiniz ile anlatımınızı değiştirme imkanı sağlayan anları içinde barındırır. Bu fotoğraf biraz sıkışık bir kadraja sahip olsa da konuya iyi bir örnek. Çekim sırasında takip edilen Saz delicesi'nin arkadaki balıkçıl ile aynı kareye girmesini beklemek iyi bir fikir gibi görünmüştü. Bu kimi izleyicilere göre beyaz bir poşet olabilir. Ama benim için ve bu kuşu tanıyanlar için bir balıkçıl:)

Red-crested pochard Netta rufina
Macar ördeği
Macar ördekleri. Netlik tercihini bana bakan modelden yana kullanıyorum. Diğeri uyuyor. Uykucunun da net olması tercih edilebilirdi elbette. Ama tercih fotoğrafçının.
Long-legged buzzard Buteo rufinus
Kızıl şahin
Kısa zamanda kararlar vermeniz gereken bir kare. Arkada ki kızıl şahin hava da asılı kalarak (Hovering) av arıyor. Süzülerek gelen diğer bir Kızıl şahin de bana yaklaşıyor. Sadece onu takip ediyorum. Vizörümde ikisini de görünce görüntüleri üst üste bindirmeden fotoğraflıyorum. Elbette tersi de denenebilirdi. 

Stonechat Saxicola rubicola
Taşkuşu
Bu Taş kuşu bana tercihlerimi gözden geçirmek için süre tanıyor. Kuşun arkadaki hali gözüme çok hoşuma gitmese de tercihi ile farklı bir kare ortaya çıkıyor.

Common ringed plover Charadrius hiaticula
Halkalı cılıbıt
Bir cılıbıt. Onu netlemem imkansız. Ama netliği hemen arkasındaki mor renkli bir çiçeği yapmak imkansız değil. Sevdiğim bir fotoğraf değil ancak farklı bir kare olduğu için mutluyum.  

Akdeniz Tarlafaresi 
Bu fotoğrafı pek beğenmiyorum. Ancak netlik tercihi fotoğrafı ilginç kılıyor. Netlik Balaban'da olsaydı sadece bir kuş fotoğrafı olacaktı. Tercihimi fareden yana kullanıyorum. Şimdi en azından daha hareketli. Ve daha iyi bir fare fotoğrafı:)   

House sparrow Passer domesticus
Serçe
Tercihler için zamanımın olduğu anlardan birisi. Dalların ters ışıkta desenlerine dikkat ederek dala konuk olan serçeleri görüntülerken netliği alışıla gelmiş ve beklenen noktadan uzaklaştırarak farklı bir kare arıyorum.

Robin Erithacus rubecula
kızılgerdan
Sevdiğim bir fotoğraf. Kadrajı kurduğumda benim için iki tercih vardı. Netliği kuşun üzerinden yapmak ya da bu güzel ağacın meyvelerine odaklanmak. İkisini de denediğim bir kare. Elde ettiğim iki kare de hoşuma gidiyor. Ancak bana kalırsa bu kare daha etkili.

Little grebe Tachybaptus ruficollis
Küçük batağan
Çıplak gözle gördüğüm sudaki harika yansımayı kareye çok iyi yansıtamasam da. Tercihi ile farklılaşan bir fotoğraf.... 

konya kozanlı gökgöl

konya kozanlı gökgöl

konya kozanlı gökgöl

konya kozanlı gökgöl
Konya Kozanlı Gökgöl'de karşı kıyıdan gruplar halinde geçerek toplanan sığırcıklar bana netlik arayışları için şans tanıyor. Fotoğraf sırası ile netlik; önce ağaçlarda, sonra kuşlarda, bana yakın kuru sazlarda ve arkasındaki yeşil sazlarda. Uzaklık alan derinliğinin etkili bir şekilde değişmesine engel olsa da farklı netlik tercihleri kompozisyonu sürekli değiştiriyor. 

Galiba iyi bir fotoğrafçı; vizörden bakarken tercihleri gözden geçirme işi ile uğraşan kişi. Kimi fotoğrafçıların elinde beş, kimisinde yüzlerce tercih var. Benim kaç mı tercihim var? Beş olsa neler yapardım neler:) Tercihiniz bol olsun. 



8 yorum :

  1. "Bu yazıda fotoğrafta netlik nedir? Nasıl sağlanır? Fotoğrafta keskinlik nedir? gibi sık sık anlatımları yapılan konulara değinmeyeceğim. Bu konular ile ilgili bir çok kaynağa internet üzerinden ulaşmanız mümkün." Gibi uzun bir cümle yerine kısa bir link verilebilirdi aslında :))

    Kuş fotoğrafçılığı adına güzel ve bilgilendirici bir yazı olmuş. Teknik konulara değinmen de güzel :) Eline sağlık... Sevgiler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. :)) iyiymiş...Döndüm bloguna baktım. Netlik konusu eksik. O konuda da yazarsan. Söz link vereceğim:))
      Bu arada önceki yazımdaki notu okumamışsın:) "Not: Yazıları genellikle yaban hayat/kuş fotoğrafçılığı tecrübem ile hazırlıyorum. Bu nedenle anlatımım ve örneklerim genellikle bu alandan oluyor. Ancak bu ve buna benzer yazılardaki tüm anlatımlar sadece bu alanın fotoğrafçılarına yönelik değildir. Yazının tüm fotoğraf alanlarına ilgi duyanlar için bilgilendirici olması dileği ile.":)
      ilgin ve desteğin için çok teşekkürler Ali Hocam...
      sevgilerimle.

      Sil
  2. "Batağan'ın bakışı ve net alan dışında kalan saz gövdeleri fotoğrafı daha etkili hale getiriyor" Neden ? örneğin objeyle mekan arasındaki ilişkiyi daha etkili bir şekilde vurguladığı için mi ? yoksa izleyicinin, fotoğrafçıyla tanıklık etme anlamında güçlü bir empati kurmasını sağladığı için mi ? veya fotoğrafçısının bize göstermek istediği başka bir şey mi var ? Bu tip bilgileri paylaşmak, izleyicinin senin bu tercihleri neden yaptığını anlamasını kolaylaştırabilir. Bunun yanında onlara düşüncelerini nasıl aktarabilecekleri ve bunun yeni yollarını bulmaları için de fırsat sunabilir.

    keyifle okudum...
    selamlar...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. çok güzel....Kritiğin için çok teşekkürler Serhat Hocam...
      Blog tarihi belli oldu mu?:)
      tekrar teşekkürler...sevgilerimle....

      Sil
  3. Yaşar Yılmazdöl

    Fotoğrafçılık ve özelliklede kuş fotoğrafçılığı adına çok güzel yazılar kaleme alıyorsunuz , çok büyük bir keyif le okuyorum , tebrik ederim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Yaşar Bey ilginiz ve desteğiniz için çok teşekkürler...Takip etmenize sevindim.
      Görüşmek üzere...
      sevgi ve saygılarımla...

      Sil
  4. Gercekten cok guzel fotograflar ve anlatimda harika olmus. Serkan bey kullandigini makine ve lensler neler.?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkürler... kuş fotoğrafları için Canon 7D ve Canon 400mm 5.6 ekipmanlarını kullanıyorum...
      sevgilerimle...

      Sil

 

benim o

serkanmutan@gmail.com

Yazarım Ben

1977 yılında Manisa Kırkağaç’ta dünyaya geldi. İlk-orta-lise öğrenimini Aydın Nazilli’ de tamamladı. Ankara Üniversitesi Psikoloji bölümünü bitirdi. Ankara'da yaşıyor. Uzun bir süredir doğa fotoğrafçılığı özellikle de kuş fotoğrafçılığı ile ilgileniyor.

instagram serkanmutan