ÇULHAKUŞU Penduline tit




Zorro....kötülerin korkulu rüyası... Yazıya çok iyi bir giriş yaptım. Artık gerisi gelir.
Bu kuş hakkında yazı yazacaksam "Zorro"dan bahsetmem gerekiyordu. Çünkü bu kuşu ilk gördüğüm andan itibaren onu hayali kahraman "Zorro"ya benzetiyorum...
Gözlerinin etrafındaki siyah bant tanınmamak için takılan bir maskeye benzemiyor mu? Ama şunu bilin ki bu güzel kuşun tek becerisi maskesi ile gizlenebilmesi değil. Kılıç kullanmadaki ustalığı... tamam tamam daha fazla uzatmayacağım. Konumuz; Çulhakuşu ve yuvası.

Penduline tit
çulha kuşu
Penduline tit
Penduline tit 
Aslında sevimliliği ile canayakın bir tür olan Çulhakuşu, görülmesi ve fotoğraflaması görece kolay olan türlerden. Yani maskesi onu kurtaramıyor. En ilginç özelliklerinden birisi de yuva yapımındaki becerisi... Çulhakuşu'nun yuvasını gördüğünüzde kuşlara hiç ilgi duymayan birisi dahi olsanız bu yuvayı durup izlersiniz. Hele ki onu yuvayı yaparken izlediğinizde aklınıza ilk; "bunu nasıl beceriyor" sorusu gelir.

Penduline tit
çulha kuşu
"Çulha" kelimesi Türk Dil Kurumunca "el tezgâhında bez dokuyan kimse" olarak tanımlanmış. Anlamına bakınca bu kuş için ne kadar da güzel bir isim. Çünkü Çulhakuşu'nun sevimliliği ve güzelliği ne kadar ilgi çekici ise mimari ustalıkla ördüğü, dokuduğu yuvası da bir o kadar ilgi çekicidir.

Penduline tit
Penduline tit 
İlk Çulhakuşu yuvasını yıllar önce Bafa Gölü kıyısında görmüştüm. Kısa boylu bir söğüt ağacının üstüne kurulmuş bu yuva, çok geniş bir manzarayı izler konumdaydı. Uzun bir süre yuvayı hayranlıkla izlediğimi hatırlıyorum. Böylesi bir yuva üzerine bir şeyler karalamak fikri nasıl ortaya çıktı derseniz; buna neden, üyesi olduğum bir mail grubunda Doğa Fotoğrafçısı Taner Kıral hocamızın paylaştığı bir Çulhakuşu yuvası fotoğrafı oldu. Ekranımda duran yuva, Çulhakuşu'nun bir başka yapıtıydı. Ben de fotoğraflamak ve yakından görmek için arazilerimi planladım.

çulhanın yuvası
çulha kuşu
Bu sefer çekimlerini anlatmayacağım. Şunu bilin ki yuvanın çekimini yaparken hep aklımda yuvanın kendisi ile ilgili sorular vardı. Bu yuva sıcak mıdır? Yazları serin, kışları sıcak tutar mı? Rüzgarlı havalara nasıl dayanır? Islanınca içerisine su alır mu? vb. sorular...Ve cevabını en merak ettiğim soru ise "bu yuvayı nasıl yapıyor?" oluyordu hep. Bir yuvanın yapılışını başından sonuna kadar izleyemediğim için bu soruyu aklımdan çıkarmak için kısa bir araştırma yapmam gerekti. Ancak yuvanın yapılışı ile ilgili olarak bulduğum videolar ve yapılan yazılı tarifler yuvanın yapılışını gözümde canlandırmama yetmiyordu. Ta ki Dr. Istvan Szentirmai'nin kendisin de yazarı olduğu bir makaledeki çizimini görünce Çulhanın becerisinin, tekniğinde saklı olduğunu anlamış oldum. Demek ki her şey ters bir Y ile başlıyordu.

Penduline tit
"Practical Field Guide for Investigating Breeding Ecology of Penduline Tits Remiz Pendulinus" 24 May 2007
René E. van Dijk, István Szentirmai & Tamás Székely Çizim: Istvan Szentirmai

Penduline tit
Çulhakuşu'nun tamamlanmak üzere olan yuvası. Fotoğraf: Kamil Öge
Ne kadar da kolay bir yöntem değil mi? Her şey ters bir Y şeklindeki dalı bulmak ve örmeye başlamaktan ibaret. Aslında pek öyle değil. O da doğanın tüm üyeleri gibi karmaşık bir öğrenme ve davranış örüntülerine sahip. Onun için ne kadar zahmetli ve yetenek isteyen bir süreç... Bu kuş dalları üst üste koymuyor ki. Örüyor. Öncelikle öreceği malzemeleri nasıl buluyor? Yuva için hangi ağaç daha uygun? Yuva ağacın hangi yönünde olacak? Yuvanın deliği hangi yöne bakacak? Düğümü önce alttan mı yoksa üstten mi atacak? Düşününce insanı çıldırtacak bir süreç. Hele de benim yakın bir zamanda evimdeki mutfak ve banyoyu yaptırmak için bir şirketle anlaşıp neredeyse depresyona girdiğim düşünülürse... Genlerine işlenmiş bir çok bilgi ve beceri işini kolaylaştırıyor olsa gerek. İşin içinde bir de bu yuvanın kime yapıldığı, kiminle yapıldığı, gibi bir çok soru daha var.
çulhakuşu
kuş yuvası
Tüm yuvanın yapımını en baştan sonuna kadar izlemek isterdim. Ama olmadı. Çünkü bu harika kuşun olduğu gibi benim de bir yuvam var. Onun gibi ben de eşim ve  kızıma vakit ayırmalıyım... Belki bir başka yazıda...

Çulhakuşu
Çulhakuşu
Bu arada bu yazıda üç ayrı yuvanın fotoğraflarından yararlandım. Bu yuvalarda dünyaya gelen yavruları merak eden olursa, herşey yolunda. Aşağıdaki kareler onlara ait. Yuva yapımı dersleri henüz başlamadı. Bunu fırsat bilen yaramaz kardeşler mahalleyi deliler gibi keşfediyorlar. Anneleri de peşlerinde...

çulha kuşu Penduline tit
Çulha kuşu
Penduline tit
çulha
Penduline tit
çulha kuşu
Öncelikle fotoğrafı ile bu yazıyı oluşturma fikrine neden olduğu ve arazideki ilk Çulhakuşu'nun yuvasını bulmamı sağladığı için Doğa Fotoğrafçısı Taner Kıral'a, Yarım Çulhakuşu yuvası fotoğrafı ile yazıya destek olan Doğa Fotoğrafçısı Kamil Öge'ye, her zaman ki gibi en zevkli arazilerde bana eşlik ettiği için Doğa fotoğrafçısı Ömer Furtun'a ve son olarak Çulha kuşunun yuva yapımına ilişkin çizimini yazım için kullanım iznini veren Dr. Istvan Szentirmai' ye çok teşekkürler... 

12 yorum :

  1. Serkan abi merakla okudum her zamanki gibi:) Genç Çulhalar çok tatlı:)) Emeklerine sağlık..

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. :) çok teşekkürler Cansu... Ben de senin yazılarını zevkle takip ediyorum. Çok içten olmaları her zaman dikkatimi çekiyor...tekrar teşekkürler.
      sevgilerimle.

      Sil
  2. çok güzel bir yazı.... merakın için literatür bile taramışsın :)
    fotoğraflarıyla birlikte ne titiz hazırlanmış...
    tebrikler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Serhat Hocam çok teşekkürler... Bu usta çulha için gördüğüm en iyi çizimdi bu. Bulunca hemen yazıya ekledim... İlgin için tekrar teşekkürler Serhat Hocam... sevgilerimle...

      Sil
  3. Belgesel tadında, tadımlık bir yazı olmuş. Doyumluk olmasını da beklemek insafsızlık olurdu. Zira uzun zamana ve sürekli takibe ihtiyaç var ve o kadar boş zaman da malesef yok. Birbirinden güzel fotoğrafları ve düşündüren sorularıyla keyif aldığım bir yazı daha oldu. Eline sağlık. Sevgiler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Çok teşekkürler Ali Hocam. Aslında Ömer Abi de yuva yapımına farklı bir açıdan yaklaşan bir yazı düşünüyordu. İkisi bir arada daha iyi olacaktı. Olmadı. Yine vakitsizlik... Olsun. Hem biriktirmek, biriktirirken kısıtlı da olsa paylaşmak zevkli... Blog da ayrı bir rahatlık veriyor insana. Benden bu kadar demek özgürlüğümüz var:)....Katkın ve desteğin için teşekkürler Ali Hocam...sevgilerimle...

      Sil
  4. SERKAN ABİ ÇULHA lar TÜRKİYE nin neresinde yaşıyorlar

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Sevgili Ahmet çok yaygın bir tür...
      daha ayrıntılı tür bilgilerine buradan ulaşabilirsin...
      http://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=%C7ulhaku%FEu
      sevgilerimle...

      Sil
  5. Çok güzel fotoğralar, emeklerine sağlık. Ben böyle bir yazı yazacaktım he mi? :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. bırak şimdi beni motive etmeyi abi:) dün arı kuşu çekmeye çalıştım. inan ki şunu dedim; yaw ben arıkuşu da çekmemişim hiç:) trakus için küçük benim için büyük bir adım oldu:) yırtıcı dünyasınada giriş yapacağım artık:)) eskişehir mi ayarlarsın bolu mu sen düşün artık:)))

      Sil
  6. paylaşım için çok teşekkür. halkalı sinekkapan peşinde koşarken rastladığım yuvanın heyecanıyla okudum yazınızı. bundan sonrasını fotoğraflayacağımı umuyrum. teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. ilgiliniz için çok teşekkürler Adem Bey....
      sevgilerimle...

      Sil

 

benim o

serkanmutan@gmail.com

Yazarım Ben

1977 yılında Manisa Kırkağaç’ta dünyaya geldi. İlk-orta-lise öğrenimini Aydın Nazilli’ de tamamladı. Ankara Üniversitesi Psikoloji bölümünü bitirdi. Ankara'da yaşıyor. Uzun bir süredir doğa fotoğrafçılığı özellikle de kuş fotoğrafçılığı ile ilgileniyor.

instagram serkanmutan